C3H8 C4H10 CH4
Gazy propan i butan.
Propan C3H8, butan C4H10 - organiczne związki chemiczne z grupy węglowodorów nasyconych. Nie rozpuszczają się w wodzie, a rozpuszczają w etanolu i eterze dietylowym. Uzyskiwane przy wydobyciu gazu ziemnego i ropy naftowej. Gazy bezbarwne i bezwonne (do gazów dodaje się nawaniacze ). Gazy skrajnie łatwopalne. Tworzą palne i wybuchowe mieszaniny z powietrzem. Są cięższe od powietrza, gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnej części pomieszczeń.
Zastosowanie:
- Paliwo do zasilania silników spalinowych
- Paliwo do ręcznych palników gazowych,stosowanych w dekarstwie, pracach instalacyjnych, obróbkach i cięciu metali
- Paliwo do zasilania urządzeń grzewczych: promienników gazowych, nagrzewnic, kotłów gazowych
- Paliwo do zsilania kuchenek gazowych domowych, gastronomicznych, turystycznych
- Paliwo w produkcji przemysłowej i rolniczej
Gaz metan.
Metan CH4- organiczny związek chemiczny należący do grupy alkanów. Gaz bezbarwny, bezwonny, lżejszy od powietrza. Występuje głównie w złożach, jako podstawowy składnik gazu ziemnego oraz w pokładach węgla.
Zastosowanie:
- Paliwo do zasilania urządzeń grzewczych: promienników gazowych, nagrzewnic, kotłów gazowych
- Paliwo do zasilania silników spalinowych
- Surowiec do otrzymywania tworzyw sztucznych.
- Paliwo do zsilania kuchenek gazowych domowych, gastronomicznych.
- Surowiec do produkcji farb drukarskich, wyrobów gumowych, amoniaku, benzyn i olejów syntetycznych, rozpuszczalników.
Właściwości propanu, butanu, metanu.
Właściwość | Jednostka | Propan | Butan | Metan |
Temperatura wrzenia | °C | - 42.1 | - 0.5 | - 164.5 |
Temperatura topnienia | °C | - 187.8 | - 138.3 | - 182.5 |
Gęstość (20°C,1 atm) | kg/m³ | 2.019 | 2.703 | 0.717 |
Temperatura samozapłonu | °C | 470 | 365 | 595 |
Granice wybuchowości | % | 2.1 - 9.5 | 1.5 - 8.5 | 4.4 - 17 |
Wartość opałowa | MJ/m³ | 91.15 | 118.56 | 35.81 |
Maks. temp. spalania z powietrzem | °C | 1925 | 1897 | 1875 |
Zapotrzeb. powietrza do spalania | m³/m³ | 23.82 | 30.97 | 9.53 |
Prędkość spalania | cm/s | 45 | 42 | 41 |
Krzywe nasycenia par propanu i butanu.
Obrazują przemianę propanu i butanu z fazy płynnej w gazową i na odwrót. Nasycenie zależne jest od temperatury i ciśnienia.
Ciśnienie [bar] par propanu, butanu, ich mieszaniny w danej temperaturze.
propan butan mix % |
100 0 |
70 30 |
50 50 |
30 70 |
0 100 |
-42,2°C | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
-34,40 | 0,47 | 0 | 0 | 0 | 0 |
-28,9 | 0,79 | 0,32 | 0 | 0 | 0 |
-23,3 | 1,21 | 0,62 | 0,24 | 0 | 0 |
-17,8 | 1,69 | 1,04 | 0,52 | 0,16 | 0 |
-12,2 | 2,35 | 1,41 | 0,85 | 0,41 | 0 |
-6,7 | 2,9 | 1,93 | 1,23 | 0,7 | 0 |
-1,1 | 3,66 | 2,52 | 1,69 | 1,06 | 0 |
4,44 | 4,49 | 3,17 | 2,24 | 1,48 | 0,21 |
10 | 5,38 | 3,86 | 2,83 | 1,97 | 0,48 |
15,6 | 6,42 | 4,69 | 3,45 | 2,52 | 0,79 |
21,1 | 7,59 | 5,66 | 4,21 | 3,11 | 1,17 |
26,7 | 8,83 | 6,62 | 5,11 | 3,73 | 1,59 |
32,2 | 10,4 | 7,87 | 6,07 | 4,55 | 2,07 |
37,8 | 12,2 | 9,25 | 7,18 | 5,45 | 2,62 |
43,3 | 14,1 | 10,9 | 8,42 | 6,42 | 3,24 |
Adaptacja kuchenek gazowych do właściwego gazu.
Jedną z czynności przy adaptacji odbiornika gazowego do zasilania określonym gazem jest dobranie odpowiedniego rozmiaru dysz. Rozmiar dysz powinno się dobierac na podstawie zaleceń instrukcji producenta danego urzadzenia.Niemniej, z róznych względów, nie zawsze do takiej instrukcji mamy dostęp.
Poniższe tabele pozwolą przeliczyć rozmiar dysz, właściwy do określonego gazu, posiłkując się rozmiarem dysz zamontowanych w urzadzeniu przed adaptacją.
UWAGA: dotyczy tylko adaptacji pomiędzy gazem 2E(G20), a gazem 3P(G31) i 3B/P(G30).
Oznaczenia gazu: 2E(G20)- gaz ziemny wysokometanowy o ciśnieniu 20mb, 3P(G31)- gaz propan o ciśnieniu 37mbar, 3B/P(G30)- mieszanka propanu z butanem o ciśnieniu 37mbar.
Adaptacja z gazu 2E na gaz 3B/P lub 3P.
Przykład:
Mamy dyszę z gazu 2E o rozmiarze 1.6mm i chcemy dobrać rozmiar dyszy do mieszanki 3B/P.
1.6mm x 0.65 = 1.04mm, (2E x 0.65 = 3B/P)
zakres mm | mnożnik |
0.80 - 1.40 | 2E x 0.65 = 3B/P |
2E x 0.66 = 3P | |
1.50 - 1.80 | 2E x 0.62 = 3B/P |
2E x 0.65 = 3P | |
1.90 - 2.10 | 2E x 0.60 = 3B/P |
2E x 0.63 = 3P | |
2.20 - 2.50 | 2E x 0.58 = 3B/P |
2E x 0.60 = 3P |
Adaptacja z gazu 3B/P lub 3P na gaz 2E.
Przykład:
Mamy dyszę z gazu 3B/P (propan-butan) o rozmiarze 1.1mm i chcemy dobrać rozmiar dyszy do gazu 2E
1.1mm x 1.67 = 1.84mm, (3B/P x 1.67 = 2E)
zakres mm | mnożnik |
0.50 - 0.90 | 3B/P x 1.55 = 2E |
3P x 1.52 = 2E | |
0.91 - 1.05 | 3B/P x 1.62 = 2E |
3P x 1.55 = 2E | |
1.06 - 1.24 | 3B/P x 1.67 = 2E |
3P x 1.60 = 2E | |
1.25 - 1.40 | 3B/P x 1.74 = 2E |
3P x 1.68 = 2E |
Oznaczenia i parametry gazów 2 i 3 rodziny używanych w Polsce.
rodzina | grupa | Ws (MJ/m³) | gaz odniesienia | stare oznaczenia | ciśnienie (mbar) |
2 | E | 40.9-54.7 | G20 | GZ-50 | 20 |
Lw | 37.6-45.1 | G2.350 | GZ-35 | 13 | |
Ls | 32.6-37.6 | G27 | GZ-14.5 | 20 | |
3 | B/P | 72.9-87.3 | G30 | 28-30;37;50 | |
P | 72.9-76.8 | G31 | 28-30;37;50 | ||
B | 81.8-87.3 | G30 | 28-30;37;50 |
Podział urządzeń ze względu na przystosowanie do zasilania paliwem.
Kategoria I-Urządzenia przystosowane do zasilania gazem tylko jednej rodziny.
I2E : zasilane gazem z grupy E drugiej rodziny o wskazanym ciśnieniu.
I2E+ : zasilane gazem z grupy E drugiej rodziny o rożnych ciśnieniach bez potrzeby regulacji. Regulator ciśnienia, jężeli istnieje, jest zablokowany.
I2R : urządzenie posiada wbudowany regulator ciśnienia. Możliwość zasilania gazami z różnych grup drugiej rodziny.
I2N : zasilane gazami z drugiej rodziny o wskazanym ciśnieniu. Urzadzenie automatycznie dostosowuje się do wybranej grupy.
I3B/P : zasilane tylko gazem B/P (propan-butan) trzeciej rodziny o wskazanym ciśnieniu.
I3+ : zasilane gazem lub gazami trzeciej rodziny o różnych ciśnieniach, bez regulacji urządzenia. W przypadku niektórych urzadzeń wymagana jest regulacja dopływu powietrza pierwotnego podczas przejścia z propanu na butan i odwrotnie. Brak regulatora ciśnienia.
I3P : zasilane gazem z grupy P (propan) trzeciej rodziny o wskazanym ciśnieniu.
I3B : zasilane gazem z grupy B (butan) trzeciej rodziny o wskazanym ciśnieniu.
I3R : urządzenie posiada wbudowany regulator ciśnienia. Możliwość zasilania gazami z różnych grup trzeciej rodziny.
Kategoria II-Urządzenia przystosowane do zasilania gazami z dwóch rodzin.
II2E3B/P : urzadzenie przystosowane do zasilania gazami grupy E drugiej rodziny i gazami trzeciej rodziny. Warunki zasilania gazami drugiej rodziny odpowiadają kategorii I2E. Warunki zasilania gazami trzeciej rodziny odpowiadają kategorii I3B/P.
II2E+3+ : urzadzenie przystosowane do zasilania gazami grupy E drugiej rodziny i gazami trzeciej rodziny. Warunki zasilania gazami drugiej rodziny odpowiadają kategorii I2E+. Warunki zasilania gazami trzeciej rodziny odpowiadają kategorii I3+.
II2E+3P : urzadzenie przystosowane do zasilania gazami grupy E drugiej rodziny i gazami grupy P trzeciej rodziny. Warunki zasilania gazami drugiej rodziny odpowiadają kategorii I2E+. Warunki zasilania gazami trzeciej rodziny odpowiadają kategorii I3P.
II2R3R : urządzenie posiada wbudowany regulator ciśnienia. Możliwość zasilania gazami z różnych grup drugiej rodziny i wszystkimi gazami trzeciej rodziny. Warunki zasilania gazami drugiej rodziny odpowiadają kategorii I2R. Warunki zasilania gazami trzeciej rodziny odpowiadają kategorii I3R.